۸۲ کشور دنیا دچار مشکل تأمین غذا شدند/ خروج سالانه ۹ میلیارد دلار ارز فقط برای چند کالای اساسی

به گزارش خبرگزاری تسنیم؛ هم‌اندیشی علمی اخلاق کشاورزی و محیط زیست با حضور مسئولان، فرهیختگان و اساتید دانشگاه و حوزه علمیه با تأکید بر حل چالش‌ها و مسائل حوزه کشاورزی و محیط زیست، در دانشگاه امام صادق علیه السلام توسط اندیشکده دین، محیط زیست و کشاورزی و با همکاری خبرگزاری تسنیم برگزار شد.

دکتر محمدرضا جهانسوز رئیس سازمان بسیج مهندسین کشاورزی در این هم‌اندیشی با اشاره به اینکه تنها راه دستیابی به امنیت غذایی پایدار انجام فعالیت‌های کشاورزی با کمترین تأثیرات منفی بر محیط زیست است، گفت: برای داشتن کشاورزی پایدار، نوعی از اخلاق لازم است که انسان را وادار سازد ضمن احترام به محیط زیست، آن را نه به‌دلیل منافع انسان، بلکه به‌دلیل ارزش وجودی محیط زیست، حفاظت نماید.

رئیس سازمان مهندسین بسیج کشاورزی گفت: اثرات کشاورزی بر محیط زیست را می‌توان در 3 بخش اصلی آلودگی‌های ناشی از کشاورزی و اثر آن را بر سلامت موجودات زنده، استفاده نادرست از منابع طبیعی در کشاورزی، مانند: خاک و آب، دستکاری‌های انسان در حیوانات و گیاهان به‌منظور افزایش تولید مورد بررسی قرار داد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اعلام اینکه میانگین فرسایش خاک سالانه ایران حدود 15 تن در هکتار است خاطرنشان کرد: نرخ فرسایش خاک در ایران، حدود 3 برابر متوسط قاره آسیا است که رتبه اول کشورهای در حال توسعه و رتبه اول در جهان متعلق به ماست.

به‌گفته جهانسوز، نرخ سالانه فرسایش خاک در ایران تا 33 تن در هکتار نیز گزارش شده است که 5 تا 6 برابر حد مجاز است.

رئیس سازمان بسیج مهندسین کشاورزی با بیان اینکه در کل جهان 82 کشور با مشکل تأمین غذا مواجه هستند که 34 کشور از آنها اسلامی می‌باشند، اضافه کرد: طی قرن بیستم بیشتر کشورها خصوصاً کشورهای در حال توسعه صرفاً به‌دلیل توجه به پدیده‌هایی نظیر افزایش جمعیت، افزایش تولید محصولات کشاورزی و تنوع‌بخشی به آن و بالابردن رفاه، به پیامدهای زیست‌محیطی آن توجه کافی را نداشته‌اند، به همین خاطر، امروزه بسیاری از ملل با چالش‌ها و مشکلات مربوط به محیط زیست روبه‌رو هستند که راهکار حل این چالش‌ها توجه به اخلاق محیط زیست و کشاورزی است.

جهانسوز با بیان اینکه کشاورزی در واقع مولود منابع طبیعی است و هر گونه بی‌توجهی به کشاورزی باعث لطمه دیدن منابع طبیعی می‌شود، ابراز کرد: در تعالیم اسلامی و نیز بیانات امامین انقلاب لزوم توجه به خودکفایی و امنیت غذایی و توجه ویژه به اقتدار مسلمین در همه زمینه‌ها خصوصاً در زمینه غذا، توجه به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست توأمان و مکرراً تأکید شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به عدم توجه به نگاه‌های زنجیره‌ای تولید و توزیع و مصرف در بخش کشاورزی خاطرنشان کرد: ما متأسفانه احساس می‌کنیم انجام کارهای خوب و مؤثر به‌خصوص در بخش کشاورزی خیلی سخت است و این در حالی است که خداوند در آیه 96 سوره اعراف بشارت می‌دهد؛ اگر قوم و گروهی ایمان بیاورند و تقوای الهی پیشه کنند برکات را از آسمان و زمین بر آنها فرو خواهیم فرستاد و آنها را کمک خواهیم کرد.

رئیس سازمان بسیج مهندسین کشاورزی با اظهار اینکه منهای امسال سالانه حدود 9 میلیارد دلار فقط صرف واردات محصولات استراتژیک کشاورزی مثل گندم می‌شود، افزود: در زمان حاضر از 608 دشت کشور، 408 دشت ممنوعه داریم و یکی از چالش‌ها، شوری فزاینده آب است.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر سیدعلی حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام نیز در این هم‌اندیشی با اشاره به اینکه کشورهای پیشرفته دنیا در کشاورزی نگاه ویژه‌ای به اخلاق کشاورزی داشته‌اند، گفت: یکی از خلأهای موجود در عرصه کشاورزی، عدم توجه به اخلاق کشاورزی است که متأسفانه شاهد ترجمه این گونه آثار هستیم و این در حالی است که منابع دینی اعم از قرآن و روایات، در عرصه اخلاق کشاورزی بسیار غنی است و نیازی به ترجمه در این زمینه وجود ندارد.

عضو هیئت امنای دانشنامه کشاورزی منابع طبیعی و محیط زیست با اشاره به اینکه یکی از گام‌های بزرگ رسول خدا(ص) درباره تحول در کشاورزی، ایجاد انقلاب کشاورزی بود و رسول خدا، ارزش کشاورزی و کشاورزان را بین عموم مردم جا انداخت، ادامه داد: رسول خدا برای جا انداختن ارزش کشاورزی در اقتصاد، جهاد فرهنگی بسیار بزرگی کرد که این جهاد از جنگ‌های نظامی هم سخت‌تر بود و با توجه به کاستی‌های فراوان کشور در زمینه کشاورزی، در زمان حاضر نیز ما نیاز به جهاد فرهنگی بزرگی در عرصه کشاورزی و منابع طبیعی داریم.

حسینی با تأکید بر ضرورت حفاظت آب و خاک و جنگل خاطرنشان کرد: آیات و روایات متعددی در زمینه حفاظت از آب و خاک و جلوگیری از اسراف و اتلاف این منابع وجود دارد و این منابع برای همه افراد در همه اعصار و مکان‌ها است و نباید به‌راحتی این منابع را هدر بدهیم.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر عزیزالله فهیمی عضو هیئت علمی دانشگاه قم نیز در این هم‌اندیشی با انتقاد از بلندمرتبه‌سازی در شهرها گفت: فضای شهر از جمله مشترکات عمومی و ملک عموم مردم است و نباید عده‌ای برای کسب منافع اقتصادی و شخصی این فضاها را به تسخیر خود درآورند.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم با تأکید بر مبغوضیت شدید شرعی در مورد ساختن بناهای مرتفع اضافه کرد: در روایات متعدد ساخت بناهای مرتفع نهی شدید شده است؛ برای نمونه در روایات آمده است؛ هنگامی که کسی بلندتر از هشت ذراع خانه بسازد ندا می‌رسد؛ "ای فاسق‌ترین فاسق‌ها، چه می‌خواهی؟"

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه خاطرنشان کرد: نهی از مرتفع‌سازی بناها از طرف شرع دلایل و مستندات متعددی دارد که از جمله این دلایل می‌توان به مذاق شریعت، آیات و روایات نفی تکاثر و فقر در شرع، تحریم اسراف و تحریم اضرار اشاره کرد.

همچنین حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسینعلی سعدی رئیس دانشگاه امام صادق علیه السلام و عضو مجلس خبرگان رهبری در این مراسم با اشاره به اینکه چالش محیط زیست در دنیا و ایران از مسئله عبور کرده و تبدیل به بحران شده است، گفت: مسئله و بحران محیط زیست یکی از مسائل و چالش‌های اساسی کشورهای مختلف دنیا و نظام جمهوری اسلامی ایران است و به همین خاطر این حل مسائل مربوط به محیط زیست و منابع طبیعی در اولویت دانشگاه امام صادق علیه السلام قرار دارد.

رئیس دانشگاه امام صادق علیه السلام افزود: مسائل محیط زیست را نمی‌توان تک‌بعدی حل کرد و برای حل بحران‌های محیط زیست نباید از آموزه‌های اسلامی غفلت نمود و ضروری است الهیات محیط زیست بالمعنی الاعم نقش‌آفرینی مؤثری در هندسه حکمرانی نظام آب و محیط زیست داشته باشد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در اسلام واقعاً حرف‌های زیادی در زمینه اخلاق محیط زیست و منابع طبیعی وجود دارد، گفت: یکی از مسائلی که همواره دغدغه فقها بوده است محیط زیست و منابع طبیعی بوده و فقهای عظام در ضمن آیه «و اذا تولی سعی فی الارض لیهلک الحرث و النسل» در گذشته و حال، فتاوای بسیار مهمی بیان کرده‌اند که این فتاوی و آموزه‌های دینی می‌تواند سهم مهمی در سیاستگذاری و برنامه‌های خرد و کلان کشور در زمینه کشاورزی و محیط زیست و منابع طبیعی داشته باشد.